Omgeving
Colijnsplaat, ons schilderachtig dorp op het Zeeuws eiland Noord-Beveland, heeft verrassend veel te bieden voor wie houdt van rust, natuur, cultuur en historie. Verwaaid liggen in onze haven is echt geen straf. Er zijn zoveel leuke en bijzondere dingen aan Colijnsplaat en haar omgeving dat je spijt gaat krijgen als je ‘moet’ vertrekken.
Het aanbod
In het hart van Colijnsplaat vind je de sfeervolle Voorstraat, omzoomd door statige lindebomen. Hier kun je neerstrijken op een gezellig terras, snuffelen in leuke winkeltjes, of vers brood halen bij de ambachtelijke bakker. Voor je dagelijkse boodschappen is er een supermarkt aan de westzijde van het dorp – handig voor wie even snel wat nodig heeft.
Een dorp vol verhalen
Colijnsplaat ademt geschiedenis. Niet ver van het clubgebouw staat een replica van een Romeinse tempel, gewijd aan de beschermgodin Nehalennia – een bijzonder eerbetoon aan het rijke verleden van de regio. Aan de oude haven vind je het monument “Houen Jongens”, dat herinnert aan de watersnoodramp van 1953. Ook het standbeeld van waterstaatkundige Johannis de Rijke en het monument voor de verdronken dorpen zijn indrukwekkende plekken die het verhaal van Zeeland vertellen.
Natuur en rust in overvloed
Rond de haven en langs de zeedijken van de Oosterschelde liggen unieke natuurgebieden in zogenaamde inlagen – kleine, ingedijkte poldertjes waar je in alle rust kunt wandelen. Geniet van de stilte, de vogels en het uitzicht over het water.
Actief op Noord-Beveland
Het eiland Noord-Beveland biedt volop mogelijkheden om eropuit te gaan. Dankzij het uitgebreide wandel- en fietsknooppuntennetwerk stel je eenvoudig je eigen route samen. Elk van de vijf dorpen op het eiland heeft zijn eigen charme en karakter – ontdek ze op je eigen tempo.
Plezier voor jong en oud
Kom je met kinderen? Onder de noordelijke havendam ligt een fijn en rustig strandje, ideaal voor jonge gezinnen. En bij camping De Orisant kun je zwemmen in een natuurlijk getijden-zeebad – een unieke ervaring die jong en oud zal bijblijven.
Verken met de fiets!
Wil je de polders en inlagen verkennen dan is de fiets het aangewezen middel. Daarom stellen wij gewone en elektrische fietsen ter beschikking van onze bezoekers en leden.
Er zijn zes fietsen met versnellingen en vier elektrische fietsen beschikbaar.
Huurtarief fiets met versnellingen:€ 6,50 per fiets voor een halve dag, € 12,50 voor een hele dag.
Huurtarief voor een elektrische fiets:€ 13,50 per fiets voor een halve dag, € 25,00 voor een hele dag.
De Oosterschelde
De Oosterschelde moet je beleven. Iedere dag weer. Geen dag is hetzelfde in het grootste Nationaal Park van Nederland. Jutten over het strand, banjeren door het slik met de natte laarzentocht, een bezoek aan het wondere onderwaterleven met de snorkel, proeven van zilte zaligheden, kajakken naar een zandplaat, speuren naar bruinvissen en natuurlijk op zoek naar zeehonden. En nog veel meer!
Het wemelt van de activiteiten op en rond de Oosterschelde. Heel veel van deze activiteiten zijn te vinden op de ontdekkaarten via de website of met de app Ontdek de Oosterschelde (App store). Door de open verbinding met de Noordzee is het twee keer per dag eb en twee keer vloed. De slikken en zandplaten die bij vloed onder water staan, vallen bij eb droog. Een verassend veranderde landschap waar je van blijft genieten. Dankzij de afwisseling van eb en vloed en de aanwezigheid van zout én zoet water leven hier duizenden soorten vogels, planten en dieren. Het is een thuis, een overwinterplaats, een kraamkamer en een wegrestaurant tegelijk. Van veel vissen, zoals geep en ansjovis, worden de jongen hier geboren. Inktvissen komen hier speciaal om te paren. Sommige vogelsoorten, zoals de tureluur, komen naar het Oosterscheldegebied om er te broeden. Andere verblijven er een korte periode tijdens de trektocht naar het zuiden of noorden.
Plezier met de kids – ook zonder pretpark
Een groot pretpark zul je in onze haven niet vinden, maar dat betekent allerminst dat er niets te beleven valt voor gezinnen met kinderen. Integendeel – in en rond de haven is er van alles te ontdekken, te spelen en te genieten.
Verspreid over het gebied liggen drie speeltuinen, elk met hun eigen charme. Vlak naast het clubgebouw ligt een gezellige, kleine speeltuin – ideaal voor een kort speelmoment of voor de allerkleinsten. Iets verderop, op de Paardekuup, is er volop ruimte om te ravotten: hier vind je een grote speelweide met een speelhuis, een springkasteel en meer dan genoeg plek om te klimmen, rennen en ontdekken. En net achter het clubhuis, over de dijk bij het ML Fortuinplein, heeft de gemeente een splinternieuwe speeltuin aangelegd. Deze sluit mooi aan op het recreatiegebied ten westen van de Valkreek, waar je zelfs met een pontje het water kunt oversteken – een klein avontuur dat het altijd goed doet bij jonge ontdekkers.
Ook voor wie houdt van zand tussen de tenen en spetterpret is er genoeg te kiezen. Ten westen van de haven zijn twee strandjes aangelegd: één bij de noordwesthoek van de haven en een tweede, iets westelijker, bij camping Orisant. Op dit laatste strandje is bovendien een klein getijden-zeebad ingericht – een veilige en natuurlijke plek om heerlijk te plonzen.
Kortom, of je nu komt voor actief buitenspelen, een ontspannen stranddag of gewoon quality time met het gezin – in en rond onze haven beleef je het allemaal. En dat zónder lange wachtrijen of tropische zwembaden.
De Voorstraat
Centraal in het dorp ligt de Voorstraat, de kloppende ader van Colijnsplaat. De Voorstraat is meer zomaar een straat; het is de etalage van het dorpsleven. Langs de karakteristieke 200 jaar oude Lindebomen vind je een verzameling van goed bewaarde panden, waarvan vele met een historische gevel. Deze gebouwen huisvesten vaak lokale ondernemers, van gezellige cafés en restaurants waar je kunt genieten van verse vis, tot kleine winkeltjes met streekproducten.
Van de haven komende begint de Voorstraat met terasjes waar de geur van zilte zeelucht zich vermengt met de aroma’s van schuimend bier en gebraden vis. Ga je de straat verder door naar de Hervormde kerk toe, dan loop je langs de bakker en de laatste restaurants. Na de Kruisstraat blijven er nog wat verstilde winkeltjes, een klein museum en rust over. Geniet nu van de prachtige linden die in 1825 werden aangekocht en sindsdien het karakter van de Voorstraat bepalen. De bomen worden periodiek zo gesnoeid dat ze in het straatbeeld blijven passen en een prachtige groene kathedraal vormen.
De Voorstraat verbindt het dorp met de haven en biedt een authentieke inkijk in het Zeeuwse dorpsleven. Het is een plek waar je de rust en de schoonheid van Zeeland op een bijzondere wijze kunt ervaren.
De havens van Colijnsplaat
Achter de dijk ligt een evocatie van de oude landbouwhaven uit 1599. Hier voltrok zich in de nacht van 1 februari 1953 bijna een tragedie, toen de dorpsbewoners op het nippertje wisten te voorkomen dat de stormvloed Colijnsplaat binnendrong. Het monument “Houwe jongens” herinnert aan die angstige nacht. Het huidige water is pas enkele jaren geleden aangelegd; daarvoor lag hier sinds 1980 een grasveld met voetbaldoelen.
Aan de andere kant van de massieve dijk ligt een veel grotere haven, die geen enkele band heeft met de oude landbouwhaven. De oorsprong van deze haven ligt bij de visserij.
We schrijven 1960 en kijken richting het Veerse Meer, dat werd aangelegd na de ramp van 1953. “Alle zeegaten moeten dicht – dit nooit meer,” was de gedachte van de overheid. Maar wat moest er gebeuren met de vissers van Veere, Arnemuiden en omstreken? Zij kregen een gloednieuwe, goed uitgeruste haven aan het diepe water van de Oosterschelde, bij Colijnsplaat. Zo ontstond er, naast de landbouwhaven, ook een vissershaven.
Achter de houten remmingen verscheen de pleziervaart. We zijn inmiddels in 1979. De naoorlogse welvaart had het toerisme doen toenemen en via afsluitdijken en bruggen vond ook dat zijn weg naar Colijnsplaat. De haven werd heringericht en oostwaarts uitgebreid. Vooraan kwam een nieuwe vissershaven, groter en ingericht voor de moderne visserij; de rest werd omgevormd tot jachthaven.
De oorspronkelijke landbouwhaven verdween uit beeld. Door de uitbreiding van de andere haven werd deze afgesloten en het gebied veranderde in een recreatieweide. Alleen een meetpaal en wat restanten van de havenmond, verscholen in hoog gras, herinnerden nog aan de vroegere havenmond. Totdat de evocatie kwam en alles gesaneerd werd.
Van Muraltmuur tot Mirakelschip
Wanneer je van het clubgebouw richting het dorp loopt, kom je boven op de kruin van de dijk een lage betonnen muur tegen. Dit is een zogenoemde Muraltmuur, vernoemd naar ingenieur R.R.L. de Muralt, die deze muurtjes in het begin van de 20e eeuw introduceerde als een goedkope manier om dijken te verbeteren zonder hun voet te hoeven verbreden. Ze boden een eenvoudige oplossing om zeedijken op deltahoogte te brengen, vooral in tijden van beperkte middelen.
Tijdens de Watersnoodramp van 1953 bleek echter dat Muraltmuren onvoldoende bescherming boden tegen extreme omstandigheden. Veel van deze muurtjes werden na de ramp verwijderd in het kader van de Deltawerken. Enkele restanten zijn echter bewaard gebleven als erfgoed. Het betonnen muurtje dat je hier ziet op de oude zeedijk bij Colijnsplaat is zo’n zeldzaam overblijfsel.
Op verschillende plaatsen vormden dijken een belemmering voor verkeer en bereikbaarheid. Zo ook tussen de oude landbouwhaven en het dorp Colijnsplaat. Daar werd een praktische oplossing bedacht: in plaats van een aaneengesloten dijklichaam liet men een opening in de dijk, die bij extreem hoogwater kon worden afgesloten met houten vloedbalken, geplaatst in speciaal daarvoor gemaakte nissen. Zo ontstond tijdelijk een waterkering die even hoog was als de rest van de dijk.
Tijdens de storm van 1953 kwamen deze vloedbalken zwaar onder druk te staan. Ze dreigden te bezwijken, en het hele dorp werd gemobiliseerd om de verzwakte waterkering met noodvoorzieningen te versterken. Toen gebeurde iets opmerkelijks: een schip dat in de haven lag, raakte los en kwam precies langs de houten zeewering te liggen. Als een natuurlijke golfbreker dempte het vaartuig de kracht van de golven, waardoor de schotten het nét hielden. Het wordt nog altijd gezien als een klein wonder dat het dorp hierdoor grotendeels werd gespaard van een rampzalige doorbraak.
Aan de havenzijde van de oude doorgang staat nu het monument Houe Jongens als blijvende herinnering aan deze spannende nacht en de veerkracht van de dorpsgemeenschap.
Littekens van een strijd
De noordkust van Noord-Beveland is grillig, getekend door de strijd tussen mens en zee. De dijk slingert zich zonder vast patroon door het landschap. Het is een labyrint van binnen- en buitendijken, die zich hier koppig storten in een doodlopend eindpunt — recht de Oosterschelde in — en daar abrupt worden doorsneden door andere dijkdelen, als littekens in een gehavend landschap.
Daartussen liggen de inlagen: stille waterpartijen met brak water, omzoomd door rietkragen waar de natuur het laatste woord heeft. Hier regeert de vogel: in de lucht, in het riet, op het water — hun roep doorboort de stilte als een echo van wat ooit was.
Maar vergis je niet: dit landschap is geen toeval. Het is gebouwd met een doel — verdediging tegen de woede van de Noordwesterstorm. Wanneer de wind, opgejaagd vanaf de Schotse kusten, de zee opjaagt tot schuimende reuzen, slaan de golven met vernietigende kracht op de grillige Noord-Bevelandse dijken. En dan, als een dijk bezwijkt, stroomt het water de inlaag binnen, zodat een achterliggende dijk de laatste linie vormt.
In 1881 moest de inlaag de Oesterput eraan geloven. De dijk bezweek, en het water kreeg macht over de inlaag. Later kreeg de plek een nieuwe bestemming: een bietenhaven, waar schepen beladen werden met de oogst van het eiland — bieten of peeën, de trots van de Bevelandse akkers. Tot begin jaren tachtig deed de haven dienst; vandaag biedt de oude loswal een weids uitzicht op het spel van getijden in een fascinerend natuurgebied.
De stormvloedkering temt nu de Schotse golven en Noord-Beveland staat niet langer in de eerste linie. Maar de kust is nog altijd een strook met karakter, een uitgestrekt decor tussen onze haven langs de oude bietenhaven tot de Roompotmarina. Huur een fiets, neem je verrekijker en een fototoestel — en trotseer de zeewind. Dit landschap vertelt zijn verhaal aan wie het durft te verkennen.
“Deae Nehaleniae Marcus Exgingius Agricola cives Trever…”
Zo begint op een altaarsteen het dankwoord van een handelaar uit Trier aan de godin Nehalennia. We keren 1800 jaar terug in de tijd. Rome is op het hoogtepunt van haar macht. Wij bevinden ons in de provincia Germania Inferior aan de oevers van de Scaldis, niet ver van haar monding. Voor ons ligt de handelsnederzetting Ganuenta, waar schepen hun goederen lossen en laden.
Marcus Exgingius Agricola, een handelaar in zout, doet hier zaken. De lokale Menapiërs winnen zout uit de zee — handelaar en producent vinden elkaar. De economie bloeit: goederen worden via zee naar Britannia verscheept en over land naar Bagacum vervoerd. Voor Marcus Exgingius Agricola gaat de reis via de Rhenus terug naar huis. Een altaarsteen en een gift aan de lokale godin blijven als dankwoord achter aan de oevers van de Scaldis.
Tempus fugit — de tijd vliegt. Zee en mens hebben samen het landschap hervormd. Waar ooit de Scaldis stroomde, ligt nu de Oosterschelde. De oude handelspost is door het water verzwolgen en de godin leeft slechts voort in de verbasterde naam van de zandplaat Neeltje Jans. Tot op een dag een visser een altaarsteen opvist in de Schaar van Colijnsplaat. Het onderzoek komt op gang, en al snel verschijnen dakpannen, gebruiksvoorwerpen en het dankwoord van Marcus Agricola aan de oppervlakte.
Een historische site is er niet — het water heeft alles verwoest en slechts kruimels achtergelaten. Daarom werd aan de rand van onze jachthaven een tempel voor Nehalennia heropgebouwd. Het ontwerp van deze omgangstempel is historisch onderbouwd, al zijn de gebruikte materialen moderner van aard. Naast het tempeltje ligt de Caudicaria, een replica op halve schaal van een vrachtschip van het type dat in de tijd van Marcus Agricola op de Scaldis voer.
Overige Informatie
- Markten: Zierikzee donderdag, Goes dinsdag en zaterdag, Middelburg donderdag en zaterdag
- Watersnoodmuseum te Ouwerkerk, www.watersnoodmuseum.nl
- Museum Zierikzee, www.stadhuismuseum.nl
- Historisch Museum Goes, www.hmdb.nl
- Deltapark Neeltje Jans, www.neeltjejans.nl
- Zwemparadijs Omnium Goes www.omnium.nl
- De Oosterschelde, www.np-oosterschelde.nl/
Actuele informatie
